.jpg)
.jpg)
Głoskowanie, czyli dzielenie słowa na głoski, jest etapem przygotowawczym do nauki czytania i pisania. Dla wielu dzieci analiza i synteza głosek w słowach jest czymś naprawdę trudnym i niezrozumiałym. Rodzice mogą pomóc dziecku w nabyciu tej umiejętności poprzez wspólne ćwiczenia logopedyczne w domu.
Do czego potrzebna nam umiejętność głoskowania?
Głoskowanie to nauka poprawnego artykułowania wszystkich głosek w wyrazie. Głoskowanie dziecko powinno opanować przed nauką czytania , ale za to po przyswojeniu sylabizowania. Ponieważ maluch zazwyczaj nie jest w stanie wymawiać poprawnie wszystkich głosek („sz” często wymawia jak „ś”, „cz” jak „ć” itp.), ćwiczenia mogą trwać nawet latami – zwłaszcza jeśli wprowadzisz je, gdy dziecko będzie miało zaledwie 4–5 lat. Dziecko powinno poprawnie głoskować w wieku 6–7 lat. Jeśli wtedy nadal będzie miało z tym duże problemy, udajcie się do specjalisty. Logopeda powinien wyjaśnić, jak nauczyć dziecko głoskować, zwłaszcza gdy zdiagnozuje u niego opóźnienia w nauce poprawnej wymowy.
Dziecko uczy się głoskować, aby poprawnie wymawiać wszystkie wyrazy oraz by zrozumieć działanie polskiego języka. Nasza ojczysta mowa nie należy do najprostszych. I tak na przykład zmiękczone i miękkie spółgłoski, choć składają się z kilku liter, w rzeczywistości są jednym dźwiękiem. Sylabizowanie, głoskowanie i literowanie są więc ważnym etapem w oswajaniu dziecka z mową oraz w ćwiczeniu właściwego zapisu wyrazów.
Zaczynając naukę głoskowania musimy pamiętać, by wybierać słowa proste, krótkie, żeby nie zniechęcić dziecka. Najlepiej zacząć od ustalenia głoski na początku a następnie na końcu słowa. Ważne, by pierwsze podawane słowa zaczynały się od samogłosek, które możemy delikatnie przedłużyć, aby dziecko miało czas na upewnienie się, co słyszy. Jeśli dziecko opanuje głoskowanie, nauka czytania będzie o wiele prostsza.
Jak nauczyć dziecko głoskować?
Ćwiczenie nr 1. - krótkie słowa z samogłoską
Zanim rozpoczniemy ćwiczenia logopedyczne, przygotujmy sobie obrazki lub zdjęcia przedstawiające rzeczy, których nazwy posłużą nam na początku. Na przykład obrazek z autem.
Polecenie: Połuchaj uważnie, kiedy powiem „aa..uto” (mówiąc przeciągamy i podkreślamy artykulację pierwszej głoski) na początku słowa słyszymy „a”. Kiedy powiem „uu..cho” to na początku słychać….(zawieszamy głos, by dać dziecku szansę samodzielnej odpowiedzi). Tak, „u”. Bardzo ładnie!
Gdy dziecko prawidłowo odpowie chwalimy i podajemy jeszcze kilka słów zaczynających się od samogłosek, by upewnić się czy dobrze zrozumiało. Gdy odpowiedzi są błędne, przedłużamy bardziej pierwszą samogłoskę.
Zestaw wyrazów do wykorzystania: auto, igła, oko, okno, ucho.
Ćwiczenie nr 2. - proste słowa ze spółgłoskami
Jeśli dziecko wykonuje poprawnie, to utrudniamy ćwiczenie i podawane przez nas słowa powinny zaczynać się od spółgłosek.
Można zacząć od słów, które często są używane przez dziecko np. mama, tata, dom, lalka, samochód.
Ćwiczenie nr 3. - wyodrębnienie głoski na końcu słowa
Wyodrębnianie głoski na końcu słowa podobnie jak wcześniej zaczynamy od samogłosek. Polecenie: Posłuchaj uważnie, gdy powiem „kawa”, to na końcu słychać „a”, gdy powiem „oko”, to na końcu słychać… (zawieszam głos). Podam kolejne słowo a Ty powiedz, co słychać na końcu. Zaczynamy od samogłosek, np.: ucho, koło, lala, woda, nogi.
Potem podajemy słowa, w których na końcu słychać spółgłoskę, np. mak, parasol, kwiat.
Ćwiczenie nr 4. - nauka głoskowania - pociąg słowny
Polecenie: Pobawimy się w pociąg z głoskami. Ja podam słowo, Twoim zadaniem jest usłyszeć, jaka głoska jest na końcu i wymyśleć słowo, które zaczyna się właśnie od tej głoski.
Na przykład ja powiem: „Kawa”. Na końcu słychać „a”, więc Ty możesz ułożyć słowo „aparat”, bo zaczyna się na „a”, czyli ostatnią głoskę mojego słowa. Najpierw przećwiczymy, a potem zaczynamy się bawić. Moje słowo to: „sanki”. No końcu słyszymy…? Tak, „i”. To jakie słowo zaczyna się tą głoską?
Gdy dziecko dobrze radzi sobie z powyższymi ćwiczeniami logopedycznymi, przechodzimy do kolejnego etapu.
Ćwiczenie nr 5. - wspólnie
Dorosły podaje krótkie słowo, a następnie je głoskuje. Potem prosi dziecko, by podało słowo, które wspólnie przegłoskują. Polecenie: Przegłoskujmy całe słowo! Zacznijmy od słowa las: (razem z dzieckiem głoskujemy) L-A-S. Teraz Ty podaj słowo do wspólnego głoskowania.
Można wykorzystać słowa: koło, las, lego, mama, tata.
Ćwiczenie nr 6. - jakie słowo głoskowałam?
Następnie podobnie ćwiczymy, ale nieco utrudniamy. Dorosły głoskuje słowo a zadaniem dziecka, jest powiedzieć, jakie słowo było głoskowane.
Polecenie: Posłuchaj i powiedz jakie słowo głoskujemy: l-a-s, o-k-o, u-ch-o, o-k-n-o
Teraz Twoja kolej! Przegłoskuj swoje ulubione słowo a ja je wypowiem!
Jak nauczyć dziecko głoskowania? O tych zasadach pamiętaj!
Trenując głoskowanie należy pamiętać o kilku zasadach, które tyczą się także innych wspólnych ćwiczeń rodzica z dzieckiem:
- Przy podawaniu spółgłosek nie przedłużamy, tylko wymawiamy je krótko, ale wyraźnie (np. k-o-ł-o a nie ky-o-ły-o).
- Na początku unikamy słów ze zmiękczonymi głoskami ci, si, zi, dzi (np. ciocia, liście, osioł, siano).
- Ćwiczenia powinny mieć formę zabawową, siedzimy wygodnie.
- Ćwiczymy wtedy, gdy mamy czas, nigdzie się nie spieszymy. Mamy dobre nastroje, dziecko nie jest zmęczone.
- Dla zwiększenia motywacji można stawiać punkty w tabelce w formie narysowanych uśmiechów, pieczątek czy przeklejanych naklejek.
- Jeżeli dziecko nie może zrozumieć polecenia, to wykonujemy zadania wspólnie, aż zrozumie.
- Nie tracimy cierpliwości. Ważna jest bezpieczna, przyjazna atmosfera.
Opracowała :
Iwona Zawadka
Bibliografia:
https://www.mjakmama24.pl/edukacja/edukacja-wczesnoszkolna/jak-nauczyc-dziecko-gloskowac